verspreidingsvermogen

Verspreidingsvermogen is het vermogen van een entiteit om zich te verspreiden in een populatie of regio. In de biologie en epidemiologie verwijst het vooral naar de mogelijkheid van een pathogeen om overdracht te verwezenlijken tussen individuen, vaak via contact, druppels, aerosolen of vectoren. Het concept gaat vaak samen met de transmissiegraad en wordt soms uitgedrukt met reproduceerbare maatstaven zoals het basisreproductiegetal en het effectieve reproductiegetal.

Factoren die het verspreidingsvermogen beïnvloeden zijn onder meer de infectiviteit van het pathogeen, de duur van besmettelijkheid, het contactpatroon en de mobiliteit van de bevolking, de mate van immuniteit of vaccinatie, en omgevingsfactoren zoals ventilatie en seizoenvariatie. Ook sociale fenomenen zoals superspreading-gedrag kunnen het verspreidingsvermogen versnellen of afremmen.

Maat, modellering en interpretatie: een gangbare benadering is het basisreproductiegetal R0, dat aangeeft hoeveel nieuwe gevallen een geïnfecteerd individu in een volledig gevoelige populatie veroorzaakt, en het effectieve reproductiegetal Rt, dat rekening houdt met immuniteit en interventies. Andere relevante maatstaven zijn de tijd tussen infecties (serial interval) en de secundaire aanvalsgraad. Netwerkanalyse en dynamische modellen worden gebruikt om het verspreidingsvermogen onder verschillende omstandigheden te voorspellen.

Interventies en toepassingen: maatregelen zoals vaccinatie, isolatie en quarantaine, contactopsporing, ventilatie en gedragsveranderingscampagnes richten zich op het verlagen van het verspreidingsvermogen. In brede zin is het begrip toepasbaar op epidemieën, maar ook op de verspreiding van informatie, memes of invasieve soortsituaties, waarbij men similariteiten en verschillen in transmissiekanalen onderzoekt.