verkeersknelpunten

Verkeersknelpunten zijn plaatsen of perioden waarin het verkeer niet vlot kan doorstromen doordat de vraag naar ruimte de beschikbare capaciteit overschrijdt. Dit leidt tot vertragingen, filevorming, onvoorspelbare reistijden en hogere sociaaleconomische kosten. Knelpunten kunnen fysiek van aard zijn, maar ook operationeel of geldt voor specifieke momenten.

Fysieke knelpunten ontstaan door beperkingen in de infrastructuur, bijvoorbeeld verkleining van rijstroken, krachtige kruispunten met ongunstige opstellings- of afslooppatronen, knippunten bij invoeg- en uitvoegstromen en topografie zoals heuvels en tunnels. Operationele knelpunten ontstaan door factoren zoals ongevallen, incidenten, wegwerkzaamheden, pech, of slecht afgestemde verkeerslichtschema’s. Vraaggerelateerde knelpunten ontstaan vooral tijdens piekuren, bij grootschalige evenementen of in gebieden met sterk toenemende mobiliteitsvraag.

De gevolgen van verkeersknelpunten zijn onder meer langere reistijden, grotere reistijdonzekerheid, hogere emissies en minder betrouwbare logistieke planningen voor bedrijven en reizigers. De mate waarin een knelpunt hinderlijk is, varieert met tijdstip, dag van de week, weersomstandigheden en omgevingsfactoren.

Verkeerskundige analyses meten knelpunten aan de hand van reistijd, snelheid, wachttijden en de betrouwbaarheid van de reis. Typische oplossingsrichtingen zijn infrastructurele aanpassingen (herontwerp, extra rijstroken, verkeersveiligheid), operationele maatregelen (optimalisatie van verkeerslichten, incident management, rampenplanning), en vraagbeheersing (fiscale maatregels, stimuleren van openbaar vervoer, fietsen en wandelen, verschuiving van reistijden). Ook ruimtelijke planning en herinrichting van stedelijke layout kunnen knelpunten verminderen en de veerkracht van het verkeerssysteem vergroten.