vergelijkingsgebaseerde

Vergelijkingsgebaseerde is een bijvoeglijk naamwoord dat verwijst naar een aanpak, methode of beoordelingskader dat primair is gebaseerd op vergelijkingen tussen objecten, opties of scenario’s in plaats van op absolute metingen of standaarden. Dergelijke benaderingen richten zich op relatieve verhoudingen: welke optie beter is dan een andere, hoe twee producten zich tot elkaar verhouden, of hoe verschillende scenario’s zich tot elkaar verhouden.

Toepassingsgebieden zijn onder meer besluitvorming en operationeel onderzoek, waar vergelijkingsgerichte methoden veelvuldig worden toegepast om keuzes te ordenen of te prioriteren. In producttesten, marktonderzoek en benchmarking wordt vaak gewerkt met relatieve evaluaties die gebaseerd zijn op onderlinge vergelijkingen in plaats van op vaste normen. Technieken zoals pairwise comparison en procedures uit Analytic Hierarchy Process (AHP) behoren tot de meest bekende voorbeelden, maar ook algemene beoordelingskaders en scoringmodellen kunnen vergelijkingsgebaseerd zijn.

Voorbeelden en methoden zijn onder meer het systematisch vergelijken van paren opties om een rangorde of gewichtstoekenning te verkrijgen, en het gebruik van relatieve scores in beoordelingssystemen. Deze aanpak kan intuïtief zijn voor deelnemers en schaalbaar lijken bij veel opties, maar kent ook nadelen zoals de mogelijkheid van inconsistente beoordelingen en een toenemende rekenlast naarmate het aantal opties toeneemt.

Voordelen van vergelijkingsgebaseerde methoden zijn onder meer betere interpretatie van relatieve waarden en minder nadruk op absolute drempels. Nadelen omvatten mogelijke inconsistentie, het risico van subjectieve bias en de combinatorische toename van vereiste vergelijkingen. Verwante concepten zijn relatieve evaluatie, benchmarking en vergelijkingsanalytische technieken zoals AHP en pairwise analysis.