uitvindingsrechten

Uitvindingsrechten is de verzamelnaam voor de rechten die aan een uitvinder of aanvrager toekomen om een uitvinding te exploiteren en anderen te verhinderen deze uitvinding zonder toestemming te maken, te gebruiken, te verkopen of te importeren. In veel rechtsstelsels worden deze rechten via octrooien geregeld. Een octrooi geeft de houder een exclusief recht op de exploitation van de uitvinding voor een bepaalde periode.

Een octrooi wordt doorgaans alleen verleend als aan drie hoofdcriteria is voldaan: nieuwheid (de uitvinding moet nieuw zijn ten opzichte van wat bekend was), inventiviteit (de uitvinding mag geen voor de hand liggende stap zijn voor vakgenoten) en industriële toepasbaarheid (de uitvinding moet in de industrie toepasbaar zijn). De bescherming geldt meestal voor een beperkte termijn, vaak twintig jaar vanaf de datum van indiening, onder voorbehoud van betaling van jaarlijkse onderhoudskosten. De bescherming is territoriaal: een octrooi verleend in één land biedt geen automatische bescherming in andere landen, tenzij vergelijkbare octrooirechten aldaar zijn verleend. Internationalisering gebeurt vaak via procedures zoals het Patent Cooperation Treaty (PCT).

Procesmatig begint de procedure met een octrooianaanschrijving bij een nationaal octrooibureau of een regionaal bureau, gevolgd door onderzoek en mogelijke publicatie. Uitvindersrechten kunnen door licenties, deling of overdracht worden geëxploreerd. Bij arbeidsgerelateerde uitvindingen kan het zijn dat de rechten bij de werkgever berusten, afhankelijk van contracten en nationale wetgeving.

Naast octrooien bestaan er aanvullende vormen van bescherming zoals handelsgeheimen en, in sommige gevallen, auteursrechten, afhankelijk van de aard van de uitvinding en de concrete jurisdictie.