uitsluitingsgevallen

Uitsluitingsgevallen is een term die vooral wordt gebruikt in het Nederlandse aanbestedingsrecht en in bredere regels rond toelating tot bepaalde procedures of voorzieningen. Het verwijst naar specifieke omstandigheden of feiten die ertoe leiden dat een natuurlijke persoon of rechtspersoon niet kan deelnemen aan een aanbestedingsprocedure of geen aanspraak kan maken op een bepaald recht, subsidie of voordeel. De uitsluitingsgevallen worden doorgaans genoemd in wet- en regelgeving, of in de tenderdocumenten die bij een aanbesteding horen.

Gemeenschappelijke grondslagen vormen de kern van uitsluiting. Veelal gaat het om sluitende criteria zoals gebrek aan integriteit of betrouwbaarheid, financiële onbetrouwbaarheid (bijvoorbeeld insolvabiliteit of opgave van valse informatie), strafrechtelijke veroordelingen, het niet nakomen van fiscale of sociale lasten, en ernstige professionele verwevenheid met fraude of wanpraktijken. Er zijn ook discretionary grounds, waarbij een aanbestedende dienst af kanzien van uitsluiting afhankelijk van de ernst van de situatie en de risico’s voor het proces of de publieke taak.

Procedure en rechtsbescherming staan centraal. Als een partij opgeeft of er aanwijzingen zijn voor een uitsluitingsgrond, informeren aanbestedende diensten over de reden(en) en geven ze gelegenheid tot reactie of verweer. Partijen kunnen zich eventueel beroep- of bezwaarprocedures aandoen. In EU-context bestaan vaak verplichtingen voor uitsluiting en mogelijkheden tot zelfrechtstelling (self-cleaning) door aantoonbare herstelmaatregelen.

Impact en duur. Uitsluiting beïnvloedt de deelname aan een aanbesteding, subsidies of andere overheidsmaatregelen en geldt doorgaans voor een bepaalde periode, afhankelijk van de zwaarte van de grond. Na afloop kan her- of toelating plaatsvinden als aan de vereisten is voldaan.