tijdvariërende

Tijdvariërende is een term die aangeeft dat iets in de tijd verandert. Een tijdvariërende eigenschap of parameter heeft waarden die afhangen van tijd t. In wiskundige en toegepaste contexten wordt vaak gesproken van tijdafhankelijke functies f(t) of tijdvariërende parameters θ(t).

In verschillende vakgebieden komt dit begrip voor: in de natuur- en techniek, in de economie en in de statistiek. Voorbeelden zijn tijdvarierende coëfficiënten in differentiaal- of verschilvergelijkingen, alsook tijdvariërende volatiliteit en trends in tijdreeksen.

Modellen met tijdvariërende parameters kunnen op verschillende manieren worden geparametriseerd, zoals piecewise constant, lineair of soepel via splines. In statistiek en econometrie bestaan tijdvarierende autoregressieve modellen (TVAR) en state-space modellen. Schattingen maken vaak gebruik van Kalman-filter of varianten daarvan om parameters en toestanden onder onzekerheid bij te houden.

In de praktijk vereist tijdvariërende modellering aandacht voor identificatie en interpretatie, omdat niet alle variaties aan externe factoren of ruis zijn toe te schrijven. De aanpak vereist flexibele methoden die veranderingen in tijd kunnen volgen, zonder overfitting.