subductiezone

Een subductiezone is een plaatgrens waarop een oceanische plaat onder een andere plaat in de mantel zakt (subductie). Aan het oppervlak ontstaan diepzeetroggen en een vulkanische boog op de overschrijvende plaat. Langs de subductiezone ligt ook de Wadati-Benioff-zone, een gebied met aardbevingen dat dieper doordringt in de mantel waar de ondergaande plaat geleidelijk verdwijnt.

Tijdens de subductie komen water en vluchtige stoffen vrij uit de afdalende plaat. Deze stoffen verlagen het smeltpunt in het bovenliggende mantelgedeelte, waardoor magma ontstaat in de mantel verder boven de subducerende plaat. Dit magma rijst op en vormt vulkanische boog‑achtige systemen, vaak andesietisch tot rhyolitisch van samenstelling. De activiteit kan gepaard gaan met explosieve uitbarstingen en langdurige vulkanische onderwerpen.

Subductiezones komen in verschillende typen voor. Bij oceanisch-oceanische subductie ontstaat meestal een vulkanische eilandboog dicht bij de trog; bij oceaankontinentale subductie ligt de vulkanische boog verder landinwaarts en kunnen sterke aardbevingen en grote vulkanen voorkomen. Voorbeelden zijn de Pacifische Ring van Vuur, de Andes, Japan, Indonesië en de Cascades. De zone kan ook back-arc-basins ontwikkelen door het terugrollen van de slab, wat extra tectonische complexiteit toevoegt.

Geologisch gezien spelen subductiezones een centrale rol in de plaattectoniek: ze bouwen gebergten en vulkanische arcs op, veroorzaken grote aardbevingen en dragen bij aan de recycling van kratervlakte platen in de mantel. Ze blijven een belangrijk onderwerp van seismisch en volcanologisch onderzoek.