stijlbreuken

Stijlbreuken zijn afwijkingen van een consistente schrijfstijl in een tekst. Ze treden op wanneer de schrijver abrupt schakelt tussen registers, toon of grammaticale keuzes, waardoor de tekst onduidelijk of inconsequent kan overkomen. In professioneel schrijven bepalen huisstijlen en toonrichtlijnen het gewenste niveau van formaliteit en woordkeuze, zodat lezers een consistente leeservaring ervaren.

Veelvoorkomende vormen zijn toon- en registerbreuken (formele tekst door elkaar met informele uitdrukkingen), tijds- of persoonsbreuken (wisselen van verleden naar tegenwoordige tijd of van ik/je naar wij zonder signaal), en lexicale inconsistentie (door elkaar gebruiken van vaktermen en alledaagse woorden). Ook inconsistenties in spelling, interpunctie of in het gebruik van afkortingen horen erbij. Soms ontstaan stijlbreuken door een mismatch tussen doelgroep en medium.

Gevolgen zijn minder professionele indruk, verminderd geloofwaardigheid en verhoogde cognitieve belasting voor de lezer. Ze kunnen leiden tot extra redactie, aanvullende context of zelfs volledige herziening van passages om de coherentie te herstellen.

Voorkomen gebeurt best via een duidelijk stijlbeleid en een vaste toon, definiëren van de doelgroep en het gewenste register, en het consequent houden aan één tijd en één persoon per tekst. Gebruik consistente terminologie, laat teksten redigeren door een tweede lezer, en controleer op overgang en logische connecties. Lees hardop om afwijkingen in ritme of toon te detecteren.

Soms zijn korte afwijkingen functioneel en doelbewust, bijvoorbeeld voor humor of karaktervorming; zulke stijlbreuken moeten expliciet zijn en juist gepositioneerd.