staatssysteem

Staatssysteem is een breed begrip in de politieke wetenschappen dat verwijst naar de manier waarop een land zijn politieke macht organiseert, legitimeert en uitvoert. Het omvat de constitutie en rechtsorde, de verdeling van bevoegdheden tussen centrale en regionale overheden, de vorm van de regering en de uitvoerende macht, de wetgevende van macht, en de rechterlijke macht. Daarnaast gaat het over het functioneren van de staatsadministratie, de politie en de veiligheid, evenals het verloop van besluitvormingsprocessen en de relaties tussen staat en samenleving.

Kenmerkende aspecten van een staatssysteem zijn onder meer de vorm van de regering (bijvoorbeeld monarchie, republiek), de structuur van het bestuur (unitaal versus federaal), en de manier waarop macht wordt verdeeld en gecontroleerd. Ook het stelsel van verkiezingen en het partijensysteem spelen een grote rol, net als de rechtsstaat, de democratische normen en de mate van politieke participatie. Bij staatssystemen horen vaak drie belangrijke machten: de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht, met verschillende mechanismen voor checks and balances en accountability.

STaatssystemen worden vaak gecategoriseerd als democratisch of autoritair, en verder onderscheiden op basis van bestuurlijke structuur (parlementair, presidentieel of hybride), en op basis van centralisatie versus decentralisatie. In de praktijk kunnen staatssystemen door reformas, democratisering, decentralisatie of politieke crises veranderen. Het analyseren van een staatssysteem kijkt naar grondwetten, verkiezingsregels, rechtsorde, mensenrechten, partijlandschap en administratieve capaciteit.