spreektaalachtig

Spreektaalachtig is een adjectief dat wordt gebruikt om taal te beschrijven die kenmerken van gesproken taal vertoont in teksten of spraak. Het verwijst naar een informele, spontane en in veel gevallen minder streng gestructureerde stijl in tegenstelling tot formeel geschreven taal.

De term komt vooral voor in taalkunde, tekstonderzoek en redactionele contexten, waar men spreekt over registers, transcripties van gesprekken, journalistieke stukken, fictie en online communicatie. Het ligt op een continuüm tussen volledig schriftelijke standaardtaal en puur spontane spraak en is geen vaste grammaticale categorie.

Kenmerken die vaak met spreektaalachtig taalgebruik worden geassocieerd, zijn onder meer kortere zinsconstructies en fragmentarische zinnen, gebruik van vullers en tussenwerpsels (bijvoorbeeld nou, echt), informele woordkeuze, en het voorkomen van direct of informeel aanspreekende vormen. Ook kan er sprake zijn van minder strikte spelling, herhalingen, herverwijzingen naar sprekers, en dialogische elementen die de spreekoriëntatie benadrukken. Het gaat meestal om stijlkenmerken die authenticiteit, nabijheid of snelle communicatie stimuleren.

In onderzoeks- en redactieve praktijken wordt spreektaalachtig taalgebruik vaak toegepast om realisme of immediacy over te brengen, of om transcriptie van gesprekken te vereenvoudigen. Tegelijkertijd kan het vragen oproepen over toon, geloofwaardigheid en toegankelijkheid, en over de mate waarin een tekst de normen van formele taal respecteert.