speekselmanagement

Speekselmanagement is een discipline die zich bezighoudt met het controleren van speekselproductie, speekselstroom en de containment van speeksel om functies zoals spreken, slikken en mondhygiëne te ondersteunen en complicaties zoals aspiratie, huidirritatie en malodour te voorkomen. Het omvat zowel overmatige speekselvorming (sialorree) als droogte van de mond (xerostomie) en is relevant voor tandheelkunde, neurologie, geriatrie, palliatieve zorg en oncologie.

De toepassingen van speekselmanagement variëren naar gelang de situatie en doelstellingen. Non-farmacologische benaderingen omvatten goede mondverzorging, het gebruik van speekselvervangers, bevochtigingsmiddelen, druk- en geruststellende posities, suction-mechanismen en druppeldoekjes of slabben voor druppelen. Gedragsmatige en voedingsstrategieën kunnen helpen bij het plannen van maaltijden en sliksessies. In sommige gevallen worden hulpmiddelen voor speekselcontroles ingezet, zoals mondhygiëneapparaten of drogendes.

Pharmacologische en intercollegiale benaderingen zijn onder meer anticholinergica om secretie te verminderen (bijv. glycopyrronium, glycopyrrolate, scopolamine), en botuline-toxine-injecties in de grote speekselklieren om de secretie lokaal te verminderen. Voor refractaire gevallen kunnen radiotherapie of chirurgische opties (zoals verwijdering of afkoeling van speekselklieren, ductusoperaties) overwogen worden. De keuze hangt af van de onderliggende oorzaak, comorbiditeiten en de voorkeuren van de patiënt.

Evaluatie omvat symptoomschaaleringen, patiënt-rapportage en objectieve metingen van speekselproductie en slikfunctionaliteit. Veilighiedsaspecten betreffen bijwerkingen van medicatie en de noodzaak van multi-disciplinaire afstemming. Speekselmanagement streeft naar verbetering van comfort, mondgezondheid en de kwaliteit van leven.