soortgroepen

Soortgroepen zijn informal groepen van nauw verwante soorten binnen een genus. Ze dienen om relaties en kenmerken van soorten die een gemeenschappelijke voorouder delen op een compacte manier te beschrijven, zonder dat deel uitmaakt van een formeel taxonomisch rangordening zoals soort, genus of familie. In veel botanische en zoologische bronnen worden soortgroepen gebruikt om een cluster van verwante soorten aan te duiden waarover duidelijke overeenkomsten bestaan.

Doorgaans worden soortgroepen vastgesteld op basis van meerdere lijnen van bewijs. Dit kan morfologische kenmerken zijn (zoals bepaalde schubvormen, bloemstructuren of kevervormen), maar tegenwoordig spelen ook genetische gegevens een belangrijke rol. Daarnaast kunnen ecologische niches, geografische distributie en voortplantingsgedrag een rol spelen bij het definiëren van een soortgroep. Een soortgroep ontstaat vaak omdat soorten in een gebied samen voorkomen of omdat ze recent van elkaar zijn gesplitst, bijvoorbeeld door specia­tieprocessen.

Belangrijk is dat soortgroepen geen formele taxonomische rang zijn. Ze zijn descriptieve hulpmiddelen die kunnen helpen bij identificatie, vergelijkende studies en conservatieplanning. Omdat ze informeel zijn, kunnen definities variëren tussen onderzoekers en over tijd heen veranderen met nieuwe inzichten, zoals ontwikkelingen in moleculaire fylogenie. Daarom kan de samenstelling van een soortgroep onofficieel blijven of wachten op bevestiging door grondiger phylogenetisch bewijs.

In de praktijk worden soortgroepen vooral gebruikt in floraverzamelingen, veldgidsen en systematische werken om nabij verwante soorten sneller te herkennen en te communiceren over verwantschap, zonder verwachtingen van monofylie of formele rangering. See also: species complex, taxonomy, phylogeny.