skeletdeel

Skeletdeel is een term uit de anatomie die een onderdeel van het skelet aanduidt. In mens en dier kan een skeletdeel betrekking hebben op een bot, een kraakbeen of een andere structuur die bijdraagt aan het skelet en daarmee aan steun, bescherming en beweging. De term wordt gebruikt om afzonderlijke componenten van het skelet te beschrijven zonder het hele skelet te benoemen.

In mensen en veel gewervelde dieren bestaat het skelet uit twee hoofdonderdelen: het axiale skelet en het appendiculaire skelet. Het axiale skelet omvat de schedel, de wervelkolom, de ribben en het borstbeen; het appendiculaire skelet omvat de ledematen en de schouder- en heupgordel. Skeletdelen zijn vaak samengesteld uit botweefsel en kraakbeen, en zijn met gewrichten en ondersteunende structuren zoals kapsels, banden en kraakbeen met elkaar verbonden.

Ontwikkeling en variatie: botten vormen zich via ossificatieprocessen, meestal endochondraal of intramembraneus, en groeien mede door groeischijven bij kinderen. Naast endoskeletten bestaan er ook exoskeletten bij veel invertebraten; in die groepen verwijst een skeletdeel naar een segment of plaat van het uitwendige skelet.

Functies: skeletdelen leveren structurele ondersteuning, beschermen vitale organen, vormen aanhechtingspunten voor spieren en dragen bij aan beweging. Ze slaan mineralen op en, in het grootste deel van het volwassen skelet, bevatten het beenmerg dat betrokken is bij bloedcelvorming.

Het begrip skeletdeel is in de Nederlandse anatomie breed toepasbaar en verwijst doorgaans naar elk onderdeel dat deel uitmaakt van het skelet, ongeacht of het inwendig endoskelet of uitwendig exoskelet zit.