repetabiliteit

Repetabiliteit, ook wel repeatability genoemd, is een maat voor de nauwkeurigheid of precisie van herhaalde metingen van dezelfde grootheid onder identieke meetomstandigheden. In de metrologie verwijst het naar de mate waarin een meetresultaat kan worden herhaald wanneer dezelfde meting op dezelfde wijze wordt uitgevoerd, met dezelfde instelling van het instrument, door dezelfde operator, op dezelfde locatie en binnen korte tijd. De variatie die hierbij optreedt, wordt doorgaans uitgedrukt als de standaarddeviatie of de hoogste en laagste waarde van de herhaalde metingen.

Repetabiliteit is een onderdeel van precisie. Het onderscheid met reproducibiliteit (reproduceerbaarheid) is belangrijk: reproducibiliteit verwijst naar variatie die optreedt wanneer metingen worden uitgevoerd onder veranderde omstandigheden, bijvoorbeeld door verschillende operators, met verschillende instrumenten, op verschillende locaties of over langere tijd. Met andere woorden, repetabiliteit gaat over hetzelfde meetproces onder dezelfde omstandigheden, terwijl reproducibiliteit gaat over de uitvoering van hetzelfde proces onder variërende omstandigheden.

Praktijkvoorbeeld en toepassing: in kwaliteitscontrole wordt vaak gesproken over gauge repeatability en reproducibility (Gage R&R). Een analyse verdeelt de gemeten variatie in delen die aan de meetuitrusting zelf toeschrijfbaar zijn (repeatability) en aan veranderingen tussen operators, locaties of tijden (reproducibility). Een lage repeatability-variatie betekent weinig spreiding tussen opeenvolgende metingen onder dezelfde voorwaarden.

Standards en statistiek: ISO-normen definiëren de termen repeatability en reproducibility en geven richtlijnen voor het beoordelen van meetnauwkeurigheid en onzekerheid. In de praktijk worden vaak statistische methoden zoals ANOVA of variantie-analyses toegepast om de bijdrage van repetabiliteit aan de totale meetvariatie vast te stellen.