reliefplaat

Reliefplaat is een plaat met een opliggend patroon dat wordt gebruikt in reliefdrukken. Bij reliefdruk blijft inkt op de verhoogde delen van de plaat achter, terwijl de verzonken delen geen inkt opnemen. Dit type plaat wordt gebruikt om een afbeelding of patroon op papier, textiel of andere substraten over te brengen.

Materialen en vormen variëren. Traditioneel werden houtblokjes en lithline of rubberen blokken gebruikt als reliefplaten, waarbij vaardigheid in het uitsnijden of bewerken van de afbeelding bepaalt hoe het uiteindelijke beeld verschijnt. Moderne reliefplaten omvatten ook fotopolymeer- en metalen platen die door een beeld op een vlakke ondergrond inkten kunnen dragen. Voor bepaalde toepassingen kan een reliefplaat dienen als basis voor embossing, waarbij enkel de oppervlaktes worden geperst om een reliëf op het afdrukmateriaal te creëren.

Werkwijze. Een kunstenaar maakt het ontwerp door de gewenste delen van de plaat omhoog te houden of te bewerken zodat de verhoogde delen inkt opnemen. Het inkt moet gelijkmatig worden aangebracht, vaak met rollen. Het afdrukken gebeurt door de geverfde plaat tegen het materiaal te drukken of — bij een drukpers — met gecontroleerde druk hetzelfde effect te bereiken. Repetitie en nauwkeurige registratie zijn belangrijk bij meerdere kleuren of meerdere afdrukken.

Toepassingen en betekenis. Reliefplaten worden veel gebruikt in grafiek en illustratie, voor stamps, labels en decoratieve patronen. Ze vormen een van de basismethoden in reliefdruk, naast andere druktechnieken zoals intaglio en lithografie. In moderne crafts komen ook digitale of fotopolymeerplaten voor, die sneller en gemakkelijker te produceren zijn terwijl het klassieke principe van relief blijft gelden.

---