reflexmechanisme

Een reflexmechanisme is een snelle, onbewuste reactie op een stimulus, die meestal via een reflexboog verloopt en zonder bewuste overweging functioneert. Reflexen beschermen het lichaam tegen schade en helpen bij het handhaven van houding en homeostase.

Een reflexboog omvat een receptor die de stimulus waarneemt, een afferente neuron dat het signaal naar het centrale zenuwstelsel voert, een meestal in de ruggengraat of de hersenstam gelegen integratiecentrum met eventuele interneuronen, een efferente neuron dat signalen terugstuurt, en een effector zoals een spier of een klier die reageert.

Reflexen worden geclassificeerd naar locatie (spinale, craniale/hersenstam), type effector (somatisch skeletspier of autonoom weefsel) en complexiteit (monosynaptisch versus polysynaptisch). Voorbeelden zijn de patellareflex, de snelle withdrawalreflex en pupilreflex.

Functie: reflexen dragen bij aan houding en evenwicht, beschermen tegen letsel en helpen bij de regulatie van autonome functies. Ze kunnen aangepast worden via hogere hersencentra en tonen plasticiteit bij conditionering of trainingsprikkels.

Klinisch belang: in de neurologie wordt veel gebruikgemaakt van reflexonderzoeken zoals diepe peesreflexen en oppervlakkige reflexen. Afwijkingen kunnen wijzen op beschadiging van het perifere zenuwstelsel, de ruggenmerg of de hersenstam. Hyperreflexie kan wijzen op bovenmotorneurale laesies; hyporeflexie of afwezigheid van reflexen kan duiden op perifere zenuwbeschadiging. Het Babinski-teken wordt vaak aangewezen als aanwijzing van corticospinale aandoening.

Ontwikkeling: bij zuigelingen bestaan vroege reflexen zoals Moro-reflex en rooting-reflex; veel van deze reflexen verdwijnen na verloop van rijping en leren.