recessie

Een recessie is een periode waarin de economische activiteit in een land aanzienlijk en doorgaand afneemt. Een gangbare vuistregel is twee opeenvolgende kwartalen met negatieve groei van het reëel bruto binnenlands product (bbp). Officiële vaststelling gebeurt vaak door een onafhankelijke instantie die naast bbp ook kenmerken zoals werkgelegenheid, productie, inkomens en uitgaven meeneemt. Recessies verschillen in duur, diepte en herstelsnelheid.

Oorzaken van recessie zijn onder meer terugval in de vraag naar goederen en diensten, financiële crises, externe schok (zoals een scherpe daling van de handel) en beleidsrestricties die de leen- en bestedingsmogelijkheden beperken. Ook inflatie en rentestijgingen kunnen ontwrichtend werken. Structurele veranderingen in de economie en pandemieën of geopolitieke spanningen kunnen recessie veroorzaken of verergeren.

Indicatoren van recessie zijn onder meer dalend bbp, hogere werkloosheid, dalende consumentenbestedingen, minder investeringen en productie, en soms dalende inflatie of onrust op de financiële markten. Behalve de bbp-groei worden ook consumentensentiment, bedrijfsconfiance en arbeidsmarktstatistieken gevolgd. Een omgekeerde rentecurve (inversion) wordt soms als signaal gezien voor naderend economisch dipje.

Gevolgen van recessie zijn onder meer hogere werkloosheid, lagere inkomens en bestedingen, bedrijven die minder investeren of failliet gaan en druk op overheden via lagere belastinginkomsten en hogere uitgaven voor sociale zekerheid. Autonome stabilisatoren en macro-economische beleidsmaatregelen spelen een rol in het herstel.

Beleidsopties omvatten monetaire maatregelen zoals lagere rentetarieven en verruimde balans (quantitative easing), en fiscale maatregelen zoals stimuleringsprogramma’s, belastingverlagingen en investeringen in infrastructuur. Het herstel kan variëren van V-vormig tot U-vormig en afhankelijk zijn van structurele factoren en externe omstandigheden, zoals technologische vooruitgang en internationale conjunctuur. Voorbeelden zijn de financiële crisis van 2008-2009 en de recessie als gevolg van de COVID-19-pandemie.