projectiel

Een projectiel is in de meest uitgebreide zin elk object dat wordt voortbewogen door een snelheid of impuls en daarna door zijn eigen beweging voortbeweegt. In de fysica en techniek verwijst het meestal naar een voorwerp dat onder invloed van krachten zoals zwaartekracht en luchtweerstand een traject aflegt nadat het is losgelaten of ontstoken. In de wapentechniek en ballistiek wordt met projectiel een object bedoeld dat wordt voortgestuwd door een explosieve stof, een motor of een andere aandrijving en vervolgens op een doel afvliegt.

Typen projectielen komen voor in verschillende toepassingen. Bij vuurwapens zijn kogelprojectielen de meest voorkomende vorm; bij artillerie en mortieren worden zwaar uitgevoerde schietstukken of granaten gebruikt; in de traditionele jacht- en sportbogen zijn pijlen projectielen die door de boog worden voortgebracht; raketten vormen een derde categorie waarbij een motor voor de voortstuwing zorgt. Naast militaire toepassingen worden projectielen ook in sport en industrie gebruikt, bijvoorbeeld in schietsporten of voor demonstratiedoeleinden.

Ballistiek, de studie van projectielen, verdeelt zich in verschillende fasen: interne ballistiek (wat er gebeurt in het wapen tot het verlaten van het projectiel), externe ballistiek (de vlucht van het projectiel door de atmosfeer) en terminal ballistiek (het effect bij de impact). De vlucht van een projectiel wordt beïnvloed door factoren als massa, vorm, baling, luchtweerstand en de onderliggende zwaartekracht, wat leidt tot kenmerken zoals een gebogen traject en afvangpunten bij doelwitten.

Historisch hebben projectielen een grote rol gespeeld in militair-technologische ontwikkelingen. Oorspronkelijk waren ze eenvoudige stenen en speren; later ontstonden vuurwapens, granaten en rakettechnologie die de strijdvelden en wetenschappelijke vooruitgang aanzienlijk hebben gevormd. Tegenwoordig verwijst de term projectiel naar elk object dat als resultaat van een aandrijf- of impulsfase in beweging komt en verder beweegt door zijn eigen inertie.