prognoseinschatting

Prognoseinschatting is het proces waarbij men toekomstige uitkomsten inschat voor een individu of situatie op basis van beschikbare data, klinische bevindingen en probabilistische redenering. In de geneeskunde wordt het vaak gebruikt om de verwachte loop van een ziekte en de kans op gebeurtenissen zoals herstel, complicaties of overlijden te ramen. In bredere zin kan prognoseinschatting voorkomen in economie, demografie, milieu en risicobeoordeling.

De methode combineert patiëntgeschiedenis, lichamelijk onderzoek, laboratoriumresultaten en beeldvorming met statistische modellen en risicoscores. Er worden zowel populatiegebonden modellen (bijv. overleefs- of mortaliteitsmodellen) als individuele, gepersonaliseerde voorspellingen gebruikt. Uitkomsten worden uitgedrukt als probabilistische uitkomsten, vaak met een betrouwbaarheids- of onzekerheidsinterval om de mate van onzekerheid aan te geven.

Het proces omvat gegevensverzameling, modelkeuze en validatie, calibratie en heldere communicatie met de patiënt of besluitvormers. Belangrijke onderdelen zijn de interpretatie van waarschijnlijkheden en de afweging tussen mogelijke scenario’s in concrete beslissingen. Uitdagingen bij prognoseinschatting zijn onder meer onzekerheid, bias, beperkte generaliseerbaarheid en de dynamische aard van veel aandoeningen. Ethische kwesties spelen ook een rol, zoals het belang van gedeelde besluitvorming en respect voor patiëntvoorkeuren.

Toepassingen en evaluatie: prognoseinschattingen worden gebruikt voor klinische besluitvorming, planning en risicomanagement. De kwaliteit van een prognose wordt beoordeeld aan calibratie, discriminatie en andere voorspelbaarheidsmetric zoals de Brier-score, met aandacht voor communicatie van onzekerheid naar betrokkenen.