populatiegebonden

Populatiegebonden is een term die in wetenschappelijke contexten gebruikt wordt om aan te geven dat een eigenschap, effect of maat afhankelijk is van kenmerken van de populatie waarin die wordt bestudeerd. Het duidt op een relatie tussen de populatie en de gemeten variabele, waarbij de waarde of aanwezigheid van de variabele kan variëren tussen populaties door genetische achtergronden, omgevingsfactoren, culturele praktijken of sociaaleconomische omstandigheden. Wanneer iets populatiegebonden is, is het meestal niet automatisch generaliseerbaar naar andere populaties.

In de epidemiologie kan de incidentie of prevalentie van een aandoening populatiegebonden zijn door variaties in risicofactoren tussen bevolkingsgroepen. In de farmacologie en farmacokinetiek verwijst populatiegebonden variatie naar verschillen in geneesmiddelrespons tussen populaties, vaak gemodelleerd via populatieklassen zoals populatie-FK/FD-models. In de genetica duiden populatiegebonden kenmerken op verschillende frequenties van genetische varianten tussen bevolkingsgroepen, wat van invloed kan zijn op erfelijke aandoeningen en reactie op behandeling.

Onderzoek naar populatiegebonden effecten vereist comparatieve ontwerpen, stratificatie, meta-analyses en vaak aanpassing voor confounders om biases te voorkomen en de externe validiteit te beoordelen. Het begrip roept ook aandacht voor generaliseerbaarheid en voorkomt veronderstellingen die alleen voor één populatie gelden.

Zie ook verwante termen zoals population-specific en externe validiteit.