populatieverdeling

Populatieverdeling is de ruimtelijke verdeling van de bevolking over een gebied. Het beschrijft waar inwoners wonen en hoe dicht zij bij elkaar wonen, variërend van dichtbebouwde stedelijke kernen tot dunbevolkte landelijke gebieden. Patronen kunnen klonterig zijn, bijvoorbeeld rondom steden, langs kustlijnen of in valleien; soms is de spreiding meer uniform door regelgeving of landgebruik, en in sommige gebieden ontstaat een meer willekeurige verdeling.

Factoren die de populatieverdeling bepalen zijn onder meer geografie (topografie, klimaat, watervoorziening), economische kansen (werkgelegenheid, markten), infrastructuur en bereikbaarheid, en sociaal-historische ontwikkelingen zoals urbanisatie en migratie. Beleidskeuzes, stedelijke planning en historische settlement patterns spelen ook een rol. Populatieverdeling verandert voortdurend door geboortes, sterfgevallen en migratie, waardoor stedelijke groeivensters kunnen ontstaan en rurale gebieden kunnen krimpen.

De belangrijkste maatstaf voor populatieverdeling is de bevolkingsdichtheid: het aantal inwoners per vierkante kilometer. Andere relevante maten zijn fysiologische dichtheid (inwoners per leefbaar land) en agrarische dichtheid (inwoners per landbouwgrond). Communicatiemiddelen en GIS-technologie dragen bij aan het meten en visualiseren van verdelingen over tijd en ruimte.

Toepassingen van kennis over populatieverdeling liggen in ruimtelijke planning, huisvesting, transport en infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg. Het begrip helpt ook bij milieubeheer en bij het inschatten van druk op voorzieningen en natuurlijke hulpbronnen.