ontwerpniveau

Ontwerpniveau is een fundamenteel begrip in ontwerp- en ontwikkelingsprocessen. Het verwijst naar het niveau van abstractie en naar de fase waarin het ontwerp zich bevindt, evenals naar de mate van detail en specificaties die zijn uitgewerkt. Het begrip helpt teams en belanghebbenden om verwachtingen, planning en kostenraming op elkaar af te stemmen.

In verschillende vakgebieden wordt het ontwerpniveau gebruikt om de omvang van werk te kaderen. In architectuur en civiele techniek komen bijvoorbeeld vaak de volgende niveaus voor: conceptueel ontwerp (schetsmatige visie, algemene indeling en functies), preliminair ontwerp (grotere componenten en interfaces, ruwe afmetingen), definitief ontwerp (gedetailleerde afmetingen, materialen, prestatie-eisen) en uitvoeringsontwerp (fabricage- en uitvoeringsrelevante details). In softwareontwikkeling of productontwerp bestaan vergelijkbare niveaus, zoals conceptuele architectuur, systeemontwerp, detailontwerp en implementatievoorbereiding. Vaak wordt ook verwezen naar niveaus van detail (LOD) waarmee wordt aangegeven hoeveel informatie en tekeningen beschikbaar zijn voor uitvoering.

Het ontwerpniveau heeft een direct effect op governance en projectmatige processen. Het bepaalt welke deliverables, kwaliteitseisen en verificatie- of goedkeuringsmomenten gelden, en influences budgettering, risicoanalyse, aanbesteding en contractering. Veranderingen in het ontwerp worden doorgaans streng per niveau beheerd en vastgelegd, zodat traceerbaarheid gewaarborgd blijft.

Variatie en terminologie: de exacte benamingen en het aantal niveaus verschillen per sector en land. Sommige projecten combineren niveaus of voegen extra fasen toe. De kern is dat een hoger ontwerpniveau meer abstract en minder gedetailleerd is, terwijl een lager niveau concrete, uitvoerbare specificaties en tekeningen oplevert.