onderbuikgevoel

Onderbuikgevoel is een term uit het Nederlands die verwijst naar een intuitieve indruk die iemand in de buik voelt, vaak als een onbewuste afweging of verwachting. Het wordt ook wel met “gut feeling” vertaald en duidt op een oordeel dat niet of nauwelijks op bewuste redenering is gebaseerd.

Psychologisch gezien ontstaan onderbuikgevoelens door snelle, onbewuste evaluaties van een situatie, gebaseerd op eerdere ervaringen, emoties en context. In de besluitvorming wordt soms gesproken over de somatische marker-hypothese van Antonio Damasio: lichamelijke signalen ondersteunen de evaluatie van opties voordat expliciete redenering plaatsvindt. Ook aandacht, geheugen en attitude spelen een rol bij deze intuïtieve processen.

Voordelen en beperkingen: een onderbuikgevoel kan nuttig zijn bij besluitvorming onder tijdsdruk of bij incomplete informatie, omdat het snel richting kan geven. Het kent echter ook risico’s: het kan leiden tot verkeerde conclusies door biases en affectieve invloeden, zoals overhaaste aannames, stereotypering of het zwaarder wegen van recente ervaringen. Daarom is het verstandig om een onderbuikgevoel te beschouwen als aanvulling op, niet als vervanging voor, zorgvuldige analyse.

In het dagelijks taalgebruik is het begrip wijdverspreid en wordt het vaak ingezet in discussies over vertrouwen, risico en besluitvorming. In de wetenschap is intuïtie een onderwerp van studie, met erkenning voor zowel het nuttige als het misleidende karakter ervan.

Zie ook: intuïtie, besluitvorming, somatische marker-hypothese.