onbevoegde

Onbevoegde is een Nederlands woord dat verwijst naar iemand die geen bevoegdheid heeft om bepaalde handelingen te verrichten of om over bepaalde informatie te beslissen. Het kan ook als bijvoeglijk naamwoord dienen: onbevoegd betekent niet bevoegd, onrechtmatig of incompetent. Als zelfstandig naamwoord verwijst onbevoegde naar een persoon zonder bevoegdheid, bijvoorbeeld iemand die geen taak of autoriteit heeft om een specifieke handeling te verrichten.

In juridisch en administratief taalgebruik wordt onderscheid gemaakt tussen bevoegde en onbevoegde personen. Handelingen die wettelijk of organisatorisch aan bevoegde personen zijn voorbehouden, mogen doorgaans niet door onbevoegden worden verricht. Dergelijke handelingen kunnen ongeldig zijn, tot sancties leiden of aansprakelijkheid bij degene die ze verricht hebben veroorzaken. Een veel voorkomende uitdrukking is onbevoegde toegang: het betreden van een ruimte of systeem zonder de vereiste machtiging.

Ook in organisaties speelt onbevoegde vaak een rol in veiligheids- en toezichtregels. Het woord wordt gebruikt om af te grenzen welke personen bevoegd zijn om documenten te ondertekenen, beslissingen te nemen, of systemen te beheren. In sommige contexten kan het begrip ook verwijzen naar deskundigheid: onbevoegde handelingen kunnen in die zin voorkomen worden als er voldoende competentie en training ontbreekt.

Bevoegdheid en onbevoegdheid vormen samen de basis voor verantwoordelijkheden, bevoegdheden en controles binnen openbare en private instellingen.