toezichtregels

Toezichtregels zijn regels en normen die bepalen hoe toezicht op organisaties en sectoren moet worden uitgevoerd. Ze beschrijven welke instanties als toezichthouders optreden, welke activiteiten onder toezicht vallen en welke bevoegdheden en taken zij hebben. Het doel is om naleving te bevorderen, risico’s te beheersen en publieke belangen te beschermen.

Toepassingsvorm en context variëren per sector en niveau. Toezichtregels kunnen nationaal of Europees zijn en vaak sector- of onderwerpsspecifiek. In de financiële sector spelen toezichthouders als De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een centrale rol. In de zorg en volksgezondheid houden Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en andere toezichthouders toezicht op kwaliteit en veiligheid. Voor consumentenrechten en marktwerking is de Autoriteit Consument & Markt (ACM) betrokken, terwijl privacyoften los van toezicht valt onder de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in kwesties rondom gegevensbescherming.

Een toezichtregime bevat doorgaans wetten en beleidsregels, vergunning- en registratievereisten, meldings- en publicatieverplichtingen, eisen aan governance, risicobeheer en interne controles, alsook inspecties, audits en sancties bij niet-naleving. Daarnaast staan er procedures voor bezwaar en beroep open tegen besluiten van toezichthouders.

Effect en doelstellingen van toezichtregels zijn onder meer het vergroten van transparantie, het beschermen van consumenten en patiënten, het waarborgen van financiële stabiliteit en marktfairness, en het bevorderen van verantwoorde bedrijfsvoering. In de loop der tijd dragen EU-harmonisatie en digitalisering bij aan aanpassing en modernisering van toezichtregels.