obsidiaan

Obsidiaan is een natuurlijk voorkomend vulkanisch glas. Het is een glasachtige, kristalvrije stof die ontstaat wanneer felsisch magma bij zeer snelle afkoeling kristalvorming verhindert. Hierdoor ontstaat een egale, glanzende structuur met een conchoïdale breuk.

Chemisch bestaat obsidiaan vooral uit siliciumdioxide (SiO2) in de orde van ongeveer 70 procent, aangevuld met andere silica- en aluminiumoxiden. De kleur varieert van glanzend zwart tot donkerbruin of groen; dunne randen kunnen doorzichtig lijken. Het heeft een vitreuze glans, is bros en heeft een hardheid van ongeveer 5-6 op de schaal van Mohs. Het glas heeft geen kristalrooster en vertoont een scherpe rand wanneer het wordt geslepen of gebroken.

Obsidiaan ontstaat meestal bij rhyolitische of andesitische lava die snel afkoelt aan het oppervlak, bijvoorbeeld bij lavastromen en lavadomeinen. Het komt voor in veel vulkanische regio's wereldwijd en vormt vaak obsidianieranden langs de randen van lavastromen. Belangrijke bronnen bevinden zich in Noord-Amerika (bijv. de Amerikaanse westkust), Midden- en Zuid-Amerika, IJsland, Italië en Japan.

Historisch werd obsidiaan veel gebruikt voor werktuigen en wapens vanwege zijn conchoïde breuk die zeer scherpe randen oplevert. Het werd ook gebruikt in sieraden en ornamenten. In archeologisch onderzoek wordt obsidiaan vaak bestudeerd om oude handelsnetwerken en migraties te reconstrueren. De naam obsidiaan is afgeleid van Latijn obsidianus, mogelijk vernoemd naar de Romeinse natuurgeleerde Obsidius die het materiaal uit Ethiopië naar Italië zou hebben gebracht.