nucleïzuurzuur

Nucleïzuurzuur is een zelden gebruikte of fout gespelde vorm voor nucleïnezuur, de biomoleculen die genetische informatie opslaan en uitdrukken. De correcte term in het Nederlands is nucleïnezuur (nucleic acid in het Engels).

Nucleïnezuur bestaan uit monomeren genaamd nucleotiden, die zijn opgebouwd uit een suikergroep (deoxyribose in DNA en ribose in RNA), een fosfaatgroep en een stikstofhoudende base (A, C, G en T in DNA; A, C, G en U in RNA). De nucleotiden zijn verbonden door fosfodiesterbindingen, waardoor lange polynucleotideketens ontstaan met een sugar-phosphate backbone. De basen vormen paren die de nucleotiden in een specifieke volgorde koppelen en zo informatie in coderen.

Er bestaan twee hoofdtypen nucleïnezuur: DNA en RNA. DNA is meestal dubbelstrengs en vormt een antiparallelle dubbelhelix met basenparing A met T en C met G. RNA is doorgaans enkelstrengs en kan vouwen tot complexe structuren; het bevat uracil in plaats van thymine en speelt vele rollen bij eiwitsynthese en regulatie. DNA dient als opslagplaats van genetische informatie; RNA werkt als boodschapper (mRNA), als rRNA en tRNA in eiwitsynthese, en vervult diverse regulatieve functies.

Functies en processen: opslag van erfelijke informatie, replicatie en expressie van genen via transcriptie en translatie. Tijdens DNA-replicatie wordt het genoom verdubbeld door DNA-polymerase; bij transcription wordt RNA gemaakt door RNA-polymerase, waarna translation leidt tot synthese van eiwitten. De locatie van nucleïnezuur varieert: in eukaryoten in de kern (met mitochondriën en chloroplasten), in prokaryoten in het cytoplasma; bij sommige virussen dragen DNA of RNA het genetisch materiaal.

Samenvattend vormen nucleïnezuur de basis van erfelijkheid en celactiviteit, met DNA als opslag en RNA als mediator in de centrale dogma van moleculaire biologie.