niettheïstische

Niettheïstische is een Nederlandse bijvoeglijke naamwoord en adjectief dat verwijst naar wat niet theïstisch is. Het beschrijft overtuigingen, stromingen of standpunten die geen geloof in een god of goden bevatten, of die een goddelijke verwevenheid met het bestaan niet als centraal kenmerk beschouwen. Het woord is afgeleid van niet (niet) en theïstisch (theïstisch), en bevat de diëresis op de í om de uitspraak van de aparte lettergreep aan te geven.

In de begeleiding van religiewetenschap en sociologie wordt niet-theïstische benadering gebruikt voor religies, filosofieën of levensbeschouwingen die geen persoonlijke oppergod centraal stellen. Daarmee kan het samenhangen met atheïstische, agnostische, humanistische of seculiere perspectieven, maar het is in eerste instantie een beschrijvende aanduiding van inhoud in plaats van een exacte geloofspositie. Het kan ook worden gebruikt wanneer een stroming zichzelf niettheïstisch noemt, of wanneer onderzoekers deze kenmerken benadrukken bij een culturele of historische analyse.

Een veelbesproken voorbeeld is sommige vormen van Boeddhisme, die in academische kringen vaak als niet-theïstisch worden gepositioneerd omdat het geloof in een scheppende, alwetende god ontbreekt en de focus ligt op praktijk, inzicht en ethisch leven. Niettheïstische benaderingen kunnen ook voorkomen in andere tradities waar het omgaan met het goddelijke minder centraal staat dan moreel, filosofisch of filosofisch-theologisch onderzoek.

Over het algemeen dient niet-theïstisch als een descriptieve term die verschillende geloofs- en levensbeschouwelijke posities kan omvatten zonder daarmee een specifieke dogsmatiche claims te koppelen.