modelrisico

Modelrisico is het risico dat voortkomt uit het gebruik van modellen bij besluitvorming, waarderingen of risicobeoordeling, en dat de uitkomsten daarvan onjuist, onvolledig of misleidend zijn. Het kan ontstaan door fouten in het model zelf, onjuiste aannames, gebrekkige data, verkeerde toepassing of veranderende omstandigheden die het model minder betrouwbaar maken.

Het begrip is breed toepasbaar, zowel in financiële instellingen als in andere sectoren zoals verzekeringen, operationeel beheer en bedrijfsvoering. Voorbeelden in de financiële wereld zijn kredietrisicomodellen (probability of default en loss given default), markt- en prijsmodellen voor derivaten, en risicometingen zoals value-at-risk. Ook niet-financiële modellen, zoals vraagvoorspelling, energiemarktanalyse of epidemiologische modellen, kunnen modelrisico opleveren.

Oorzaken van modelrisico zijn onder meer modelmisspecificatie, data-kwaliteit en representativiteit, overfitting tijdens ontwikkeling, concept drift bij veranderende omstandigheden, implementatiefouten en misbruik of misinterpretatie van modelresultaten. De gevolgen kunnen variëren van verkeerde prijzen en onjuiste kapitaalallocatie tot significante financiële verliezen, operationele problemen en reputatieschade.

Beheersing van modelrisico gebeurt via een gestructureerde governance en life cycle van modellen: inventarisatie, validatie door een onafhankelijke functie, backtesting, performance monitoring, gevoeligheidsanalyses en duidelijke documentatie. Belangrijke rollen zijn onder meer modelrisicomanagers en modelvalidators, met escalatie en remediëring wanneer nodig.

Regulering en normen benadrukken vaak onafhankelijke modelvalidatie, robuuste data governance en toezicht op modelgebruik. Basel-voorbeelden verwijzen naar modelrisicobeheer en de vereiste transparantie en onderhoud van risicomodellen binnen financiële instellingen.