modelleerplots

Modelleerplots zijn grafische hulpmiddelen die worden gebruikt bij het diagnosticeren van statistische modellen. Ze geven inzicht in de kwaliteit van de fit, maken aannames zichtbaar en zetten mogelijke invloedrijke observaties uiteen. Gewoonlijk worden ze gemaakt nadat een model is geschat en ondersteunen ze bij het verbeteren van het model of het kiezen van een alternatieve specificatie.

Veelgebruikte soorten zijn residuenplot (residuen tegen voorspelde waarden) om nonlineairiteit en heteroscedasticiteit te signaleren; Q-Q plots om de normaliteit van residuen te toetsen; schaal-plot (scale-location) om variatie met de orde te controleren; en leverage- of Cook's distance-plots om invloedrijke observaties op te sporen. Daarnaast bestaan added-variable plots en component-plus-residua-plots die de relatie tussen variabelen toelichten.

Interpretatie vergt zorg; patronen rond de horizontale as duiden op mogelijke misspecificatie, systematische patronen duiden op niet-lineaire relaties, terwijl een toenemende spreiding met de voorspelde waarde kan wijzen op heteroscedasticiteit. Uitbijters en punten met hoge leverage worden opvallend. Het oordeel is relatief en afhankelijk van de context en de beschikbare data.

Toepassing en beperkingen: modelleerplots worden toegepast bij lineaire modellen, generalized linear modellen en sommige tijdreeks- en gemengde modellen. Ze zijn exploratief en leveren geen bewijs van causaliteit; hun conclusies hangen af van de steekproefgrootte en de interpretatie van de onderzoeker.

Zie ook diagnostische plots, residu-analyse, leverage en Cook's distance.