normaliteit

Normaliteit is een Nederlandse term met meerdere betekenissen, afhankelijk van de context. In het dagelijks taalgebruik verwijst het naar wat als normaal wordt beschouwd of naar de algehele gang van zaken. In vakgebieden kan normaalheid of normaliteit echter ook naar specifieke concepten of maten verwijzen.

In sociologie en de dagelijkse praktijk betekent normaliteit de staat of het gedrag dat als gangbaar of typisch wordt gezien binnen een bepaalde cultuur of groep. Normaliteit kan variëren per tijd, plaats en sociale context en staat vaak centraal in discussies over normen, afwijking en maatschappelijke verwachtingen.

In statistiek en data-analyse verwijst men soms naar normaliteit in de zin van de normale verdeling (gaussiaanse verdeling). Data worden als normaal verdeeld beschouwd wanneer ze een klokvormige, symmetrische verdeling vertonen. Normaliteit wordt onderzocht met statistische toetsen zoals Shapiro–Wilk of Kolmogorov–Smirnov, en is een aanname bij veel inferentiële methoden.

In de chemie is normaliteit (symbool N) een concentratie-eenheid uitgedrukt als equivalents per liter oplossing. Een oplossing met 1 normaliteit bevat één equivalent per liter. De relatie met molariteit (M) luidt N = M × n, waarbij n het aantal equivalenten per molecuul is. Bijvoorbeeld bij een zuur met twee beschikbare H+-ionen (zoals H2SO4) kan 1 N gelijk zijn aan ongeveer 0,5 M bij volledige dissociatie.

Historisch gezien was normaliteit een gangbare maat in analytische chemie en titraties, maar vanwege variaties tussen reacties is molariteit vaker de standaard geworden. Het begrip blijft wel in oudere literatuur en in sommige vakgebieden relevant.