modaliteitsbeleid

Modaliteitsbeleid is een beleidsbenadering die erop gericht is de verdeling van transportwerk over verschillende vervoerswijzen (modaliteiten) te sturen. Doel is vaak een duurzamere, bereikbare en betrouwbare mobiliteit met aandacht voor veiligheid en leefomgeving. Het wordt toegepast door rijksoverheden en regionale of gemeentelijke overheden, soms in combinatie met klimaat- en ruimtelijke ordening.

Kernobjectieven zijn het vergroten van het aandeel openbaar vervoer, fietsen en lopen, het bevorderen van schone en efficiënte motorvervoer en het verbeteren van de logistieke efficiëntie voor goederen. Het beleid streeft naar een evenwichtige bereikbaarheid, economische kansen en gezondheid. Daarbij ligt vaak een nadruk op bereikbaarheid voor reizigers en bedrijven in zowel drukbevolkte als regionale gebieden.

Instrumenten omvatten prijs- en economische prikkels (verkeers- en milieubelastingen, tolheffing, parkeertaksen, subsidies), investeringen in infrastructuur (hogesnelheids- en regionale treinlijnen, bus- en tramverbindingen, fietsinfrastructuur, intermodale knooppunten), ruimtelijke ordening (transitgerichte ontwikkeling) en regulering zoals lage-emissiezones en milieuzones, plus digitale hulpmiddelen zoals mobiliteitsdiensten en data-uitwisseling.

In het goederenvervoer ligt focus op modalshift naar spoor en maritiem, intermodaal vervoer en clustering van logistiek. Voor passagiersvervoer is de verbetering van betrouwbaarheid en prijs-kwaliteitverhouding van het openbaar vervoer, fietsen en wandelen kernonderdelen.

Evaluatie gebeurt via modal split, CO2-uitstoot, congestie, luchtkwaliteit en toegankelijkheid, met feedback en aanpassing. Succes vereist integrale samenwerking tussen transport, ruimtelijke ordening, gezondheid en economie, en een duidelijke langetermijnagenda. Uitdagingen zijn politiek draagvlak, substantiële investeringen, verdeling van lasten en baten, innovatie en dataproductie, waarbij de tempo en vorm van implementatie bepalen.