minderwaardigheidscomplex

Minderwaardigheid (often examined as minderwaardigheidsgevoel) is het gevoel van minder waarde te zijn dan anderen, of van ontoereikendheid in het algemeen. Het kan tijdelijk ontstaan door een tegenslag of kritiek, maar kan ook een langdurig patroon worden waarbij iemand zichzelf voortdurend bekritiseert en minder vertrouwen heeft in eigen capaciteiten. Het concept is nauw verwant aan zelfwaardering en zelfbeeld; het kan leiden tot terugtrekgedrag, perfectionisme, sociale onzekerheid en angst.

In de psychologie wordt minderwaardigheid vaak geassocieerd met het begrip inferieurheidscomplex, dat vooral door de Oostenrijkse psycholoog Alfred Adler werd besproken. Hoewel minderwaardigheidsgevoel een breed en veelvuldig voorkomend fenomeen is, is het geen op zichzelf vastgestelde diagnose in gangbare classificatiesystemen zoals de DSM of ICD. Het kan voorkomen als onderdeel van andere psychische klachten, zoals depressie of angststoornissen, en ontstaat vaak uit een combinatie van vroege ervaringen, opvoeding, sociale vergelijkingen en culturele factoren. Meetinstrumenten zoals zelfwaarderingsschalen worden soms gebruikt om de sterkte van dit gevoel in kaart te brengen.

Behandeling en aanpak richten zich doorgaans op het verbeteren van zelfwaardering en copingvaardigheden. Voorbeelden hiervan zijn cognitieve gedragstherapie, het versterken van positieve zelfspraak, het identificeren en uitdagen van irrationele overtuigingen, en het bevorderen van sociale steun en succeservaringen. Daarnaast kunnen onderwijs en bewustwording over de influence van media en vergelijkingsdrift helpen bij het verminderen van persistente minderwaardigheidsgevoelens.