metadataindelingen

Metadataindelingen zijn gestandaardiseerde manieren om metadata over digitale objecten te coderen. Ze bepalen de structuur, syntaxis en semantiek van beschrijvingen en de vocabularieën die worden gebruikt. Het doel is om metadata uit verschillende systemen uitwisselbaar te maken, zodat bronnen gevonden, beheerd en duurzaam bewaard kunnen worden.

Metadataindelingen variëren per domein en doel. Voor bibliotheek- en archiefmetadata worden onder meer Dublin Core, MODS en MARC/XML gebruikt om elementen zoals titel, maker, datum, onderwerp en identificatoren vast te leggen. Voor beelden en multimedia bestaan embedded formats zoals EXIF, IPTC en XMP, waarbij XMP vaak uitgebreide beschrijvende metadata bevat. Voor digitale bewaring wordt PREMIS gebruikt als model voor preserve metadata. METS wordt gebruikt om descriptieve, administratieve en structurele metadata in pakketten te kapselen. Geografische data gebruiken ISO 19115 en ISO 19139; voor metadata-overdracht en harvesting worden vaak OAI-PMH toegepast. In hedendaagse web- en linked-data-omgevingen worden RDF-gebaseerde representaties (RDF/XML, Turtle) en JSON-LD (vaak in combinatie met Schema.org of Dublin Core-terms) gebruikt om semantische interoperabiliteit te realiseren.

De keuze voor een specifieke indeling beïnvloedt interoperabiliteit, validatie en langetermijntoegang. XML- en RDF-gebaseerde formats zijn doorgaans machineleesbaar en geschikt voor complexe metadata, terwijl embedded formats zoals EXIF en XMP handig zijn voor directe bestandgerelateerde metadata binnen het bestand zelf.

Zie ook: Dublin Core, MODS, MARC/XML, METS, PREMIS, EXIF, IPTC, XMP, ISO 19115, RDF, JSON-LD, OAI-PMH.