materialengebruik

Materialengebruik is een begrip uit duurzaamheid en resource management dat verwijst naar de hoeveelheid materialen die in een bepaald systeem gedurende een jaar wordt gebruikt of aangewend. Het omvat grondstoffen zoals metalen, mineralen, biomassa en fossiele brandstoffen, maar ook materialen die via producten en constructies in de economie aanwezig zijn. Het begrip helpt bij het beoordelen van de druk op natuurlijke hulpbronnen, de energetische en ecologische intensiteit van productie en consumptie, en de milieubelasting door materiaaltoepassing en afvalverwerking.

In analyses op economisch of nationaal niveau wordt materialengebruik vaak uitgedrukt via indicatoren zoals Domestic Material Input (DMI), Domestic Material Consumption (DMC) en de Material Footprint (MF). Deze indicatoren maken vergelijkingen mogelijk over tijd en tussen regio’s, en benadrukken verschillen tussen binnenlandse consumptie en export van materialen. Een Material Flow Analysis (MFA) volgt in- en uitgaande materiaalstromen over een systeemgrens en levert een overzicht van materiaalverliezen, gewonnen materialen en stockages.

Belangrijke drijvers van materialengebruik zijn bevolkingsgroei, welvaart en consumptiepatronen, evenals sectorale structuur zoals de bouw- en productiesectoren. De milieu- en klimaatimpact van materialengebruik komt voort uit ontginning, transport, verwerking en end-of-life verwerking van materialen.

Strategieën om materialengebruik te verminderen, richten zich op dematerialisatie en de circulaire economie: ontwerpen voor langere levensduur, repareerbaarheid en recycling, materiaal- en substitutie-opties, hergebruik van producten en grondstoffen, en efficiënte inkoop en consumptie. Beleidsinstrumenten omvatten stimulering van circulariteit, betere verslaglegging en investeringen in recyclinginfrastructuur. Uitdagingen zijn onder meer data-access en harmonisatie, internationale handel en de complexiteit van globale toeleveringsketens.