massaextinctie

Massaextinctie is een periode in de geologische geschiedenis waarin een aanzienlijk deel van de soorten wereldwijd uitsterft in relatief korte tijd. In de paleontologie wordt doorgaans gesproken van een massa-extinctie wanneer de uitstervingscijfers de achtergrondrate aanzienlijk overschrijden en een aanzienlijk deel van de biodiversiteit verdwijnt over meerdere taxa. Dit soort gebeurtenissen is vaak gekoppeld aan ingrijpende veranderingen in het klimaat en de oceanen.

Historische episodes die als massale uitstervingen worden beschouwd, worden de Grote Vijf genoemd: het einde-Ordovicisch (ongeveer 443 miljoen jaar geleden), het einde-Devon (ongeveer 372–359 miljoen jaar geleden), het einde-Perm (circa 251 miljoen jaar geleden), het einde-Trias (ongeveer 201 miljoen jaar geleden) en het einde-Krijt (ongeveer 66 miljoen jaar geleden). Oorzaken variëren per gebeurtenis en omvatten vulkanische activiteit, klimaatveranderingen, oceaananoxie en inslagen van meteorieten, soms in combinatie.

In de huidige periode is er veel discussie over of menselijke activiteit een zesde massa-extinctie aandrijft. De kern van het debat gaat over versneld uitstervingstempo ten opzichte van de normale achtergrondrate, en over de vraag of de moderne biodiversiteit ernstig achteruitgaat. De belangrijkste bedreigingen zijn habitatverlies en fragmentatie, overexploitatie, invasieve soorten, vervuiling, klimaatverandering en oceaanverzuring. Als de huidige trends doorgaan, kan dit leiden tot grootschalige verliezen van biodiversiteit en verstoring van ecosysteemdiensten zoals voedselvoorziening, waterzuivering en koolstofopslag.