maligniteiten

Maligniteiten, oftewel kwaadaardige tumoren, bestaan uit cellen die ongeremd groeien, invasief zijn en via bloed of lymfe kunnen uitzaaien. Ze ontstaan door genetische en epigenetische veranderingen in normale cellen.

De belangrijkste groepen zijn carcinomen (epitheelweefsel), sarcomen (bindweefsel), leukemieën en lymfomen (bloed- en lymfestelsels) en melanoom (pigmentcellen). Er zijn ook minder frequent voorkomende typen zoals neuroendocriene en germinale tumoren.

Risicofactoren omvatten leeftijd, genetische aanleg, roken, overmatig alcohol, overgewicht, UV-straling, bepaalde infecties (HPV, hepatitis) en blootstelling aan giftige stoffen of straling. Vaak vereisen meerdere mutaties opeenvolgende stappen.

Diagnose gebeurt met beeldvorming (CT, MRI, PET) en bevestiging door biopsie met histopathologie. Moleculaire tests zoeken mutaties en biomarkers. Stadiëring gebeurt met het TNM-systeem om tumorgrootte, nodale betrokkenheid en metastasen aan te geven.

Behandeling is meestal multidisciplinair en kan chirurgie, radiotherapie en systemische therapieën omvatten, zoals chemotherapie, gerichte therapieën, immunotherapie en hormonale therapie. Keuzes hangen af van de tumor, het stadium en de gezondheid van de patiënt.

Preventie richt zich op leefstijlaanpassingen, vaccinaties tegen HPV en hepatitis, en screeningprogramma's voor vroegdiagnose. Prognose varieert sterk per type en stadium; vroegtijdige detectie biedt vaak betere uitkomsten.