lipolytische

Lipolytische is een term die verwijst naar lipolyse, het enzymatische afbreken van opgeslagen triglyceriden in vetweefsel en andere weefsels tot glycerol en vrije vetzuren. Dit proces levert belangrijke energie‑bronnen op tijdens perioden van vasten of verhoogde energiebehoefte en speelt een rol in de algehele stofwisseling en energiebalans.

Het lipolitische proces omvat meerdere stappen en enzymen. In adipocyten begint het afbraakproces met adipose triglyceride lipase (ATGL), die triglyceriden omzet in diglyceriden en vetzuren. Vervolgens katalyseert hormoongevoelige lipase (HSL) de omzetting van diglyceriden naar monoglyceriden, en ten slotte hydrolyseert monoglyceride lipase (MGL) monoglyceriden tot glycerol en vrij vetzuur. Glycerol kan door de lever worden gebruikt voor gluconeogenese of glycerol‑3‑fosfaat, terwijl vrije vetzuren in de bloedbaan terechtkomen en door spieren, lever en andere weefsels als brandstof worden gebruikt.

Regulatie van lipolyse is streng hormonaal gereguleerd. Catecholamines (zoals adrenaline) activeren via de cAMP/PKA‑pad lipolyse en verhogen de activiteit van de lipasen. Insuline remt lipolyse door daling van cAMP, terwijl hormonen zoals glucagon, groeihormoon en cortisol lipolyse eerder stimuleren. De balans tussen lipolyse en lipogenese is cruciaal voor energiemetabolisme en wordt beïnvloed door voedingstoestand, lichamelijke activiteit en ziekten.

Clinisch en medisch gezien is lipolyse relevant bij obesitas, diabetes en lipodystrofie, waar regulatie en mobilisatie van vetreserves verstoord kunnen raken. Metingen van plasmavrije vetzuren en glycerol worden soms gebruikt om lipolytische activiteit te evalueren. Deze processen zijn ook onderzoeksgebied voor farmacologische interventies die energiehomeostase willen beïnvloeden.