lijnbalansering

Lijnbalansering is een methodische aanpak om taken in een productie- of assemblagelijn zo toe te wijzen aan werkstations dat de productiesnelheid kan worden gehandhaafd met een zo gelijk mogelijke werkbelasting over de stations. Het doel is de doorlooptijd te beperken, de capaciteit optimaal te benutten en operationele voorraden (WIP) te beheersen, terwijl rekening wordt gehouden met de volgorde-relaties tussen taken.

Belangrijke begrippen zijn onder meer takt-tijd, cyklustijd en balans. Takt-tijd geeft aan hoeveel tijd er beschikbaar is per geproduceerd onderdeel om aan de vraag te voldoen. Cyklustijd is de tijd die nodig is om een product te voltooien op een station. Een goed gebalanceerde lijn heeft werkbelasting per station die niet hoger is dan de takt-tijd en een zo gelijk mogelijke verdeling van de taken.

Proces en data: in kaart brengen van alle taken met hun bewerkingstijden en de precedentie-relaties (wat wat moet volgen). Vervolgens wordt de takt-tijd berekend op basis van beschikbare productie-tijd en vraag. Op basis van deze gegevens worden mogelijke toewijzingen van taken aan stations gegenereerd, waarna verschillende configuraties worden geëvalueerd.

Methoden en technieken: veelgebruikte heuristieken zijn onder andere RPW (Ranked Positional Weight), LCR (Largest Candidate Rule) en Kilbridge-Wester. Bij complexere lijnen worden ook optimalisatie-methoden toegepast, zoals integer programming of metaheuristieken (bijv. genetische algoritmen) om dichter bij de beste oplossing te komen.

Prestaties en interpretatie: belangrijke metrics zijn line efficiency, balansvertraging en het aantal stations. Efficiency wordt doorgaans gedefinieerd als de som van de bewerkingstijden gedeeld door (aantal stations × takt-tijd). Een hogere efficiency wijst op een betere balans en minder over- of onderbenutting van stations.

Toepassingen en beperkingen: veel toegepast in productieomgevingen met variabele modellen en veranderende volumes. Balanceren kan gevoelig zijn voor variabiliteit, changeovers en data-kwaliteit; daarom blijft regelmatige herbalancering en realiteitsaanpassing noodzakelijk.

---