lichaamsvreemde

Lichaamsvreemd is een term in de biologie en geneeskunde die verwijst naar zaken die niet afkomstig zijn van het eigen lichaam. Het kan gaan om organismen, moleculen of materialen die als niet-zelf worden herkend door het immuunsysteem. Voorbeelden zijn ziekteverwekkers zoals bacteriën, virussen en schimmels; toxines; allergenen; en ook implantaten of getransplanteerde weefsels van een donor (allogeen) of van een andere soort (xenogeen).

In de immunologie speelt het onderscheid tussen zelf en lichaamsvreemd een centrale rol. Het immuunsysteem identificeert lichaamsvreemde antigenen via MHC-moleculen en receptor-gebaseerde herkenning, en kan een ontstekingsreactie, antistoffen- of celgemoduleerde respons inzetten. Sommige lichaamsvreemde stoffen kunnen worden getoleriseerd, afhankelijk van context en dosis, terwijl andere een sterke immuunreactie uitlokken.

Medische implicaties: een reactie op een lichaamsvreemd voorwerp in weefsel draagt bij aan vreemde-lichaamreacties en granulomen; transplantatiereacties kunnen leiden tot afstoting; bij infecties zijn antistoffen en cellulaire responsen cruciaal. Behandeling kan bestaan uit verwijdering van het lichaamsvreemde materiaal, antinfectieve middelen, of immunosuppressie bij transplantatie.

Onderwerpen zoals lichaamsvreemde materialen bij implantaten, contactallergieën, en de rol van de darmflora illustreren de nuance van wat als lichaamsvreemd wordt herkend versus getolereerd. Het begrip helpt bij begrip van afweermechanismen en medische beslissingen rondom diagnose en behandeling.