kruisverbinding

Kruisverbinding is een type verbinding waarbij twee of meer elementen elkaar kruisen, meestal in een hoek van ongeveer 90 graden, zodat ze een kruis vormen. Dit soort verbindingen wordt toegepast in houtbewerking, houten constructies en metaalwerk, maar ook bij pijp- en leidingverbindingen. Het doel is om een stevige, blijvende koppeling te bieden die belasting kan verdelen en de uitlijning behoudt.

In de houtbouw ontstaan kruisverbindingen vaak doordat de twee stukken zo worden bewerkt dat ze elkaar kruisen en gezamenlijk dragen. Dit gebeurt met uitsneden en uitsparingen, en kan worden verankerd met lijm, houten pennen, schroeven of nagels. Kruisverbindingen bieden een relatief groot contactvlak en veel stijfheid, vooral bij hoeken of in frames. De uitvoering vereist nauwkeurige maatvoering en soms aanvullende verstevigingen om scheurvorming en gevoeligheid voor uitzetting of krimp te voorkomen.

In metaalwerk en pijpverbindingen wordt een kruisverbinding vaak gerealiseerd met lassen, bouten en speciaal gevormde plateaus of koppelstukken. Bij pijp- of leidingwerk verwijst de term meestal naar een kruisvormige fitt ing (four-way fitting) die vier buizen met elkaar verbindt. Deze fitt ing wordt gelast of geschroefd en vereist goede afdichting en drukbestendigheid, vooral in water-, gas- en drainage-installaties.

Kruisverbindingen dragen bij aan de stabiliteit en deurwaarding van constructies door het verdelen van krachten en het behouden van correcte uitlijning. Ze vereisen zorgvuldige uitvoering en onderhoud, afhankelijk van materiaal en toepassing.