koolstofnitrogenverhouding

De koolstofnitrogenverhouding, afgekort als C/N-verhouding, is de verhouding tussen de hoeveelheid koolstof en stikstof in een materiaal of systeem. Ze wordt meestal uitgedrukt als een getal of ratio, bijvoorbeeld 20:1. Deze verhouding is van belang omdat koolstof dient als energiebron voor micro-organismen terwijl stikstof nodig is voor groei en biomassa. Een hoge C/N-verhouding remt vaak de afbraak: microben kunnen stikstof uit het materiaal nemen (immobilisatie) in plaats van uit de omgeving. Een lage C/N-verhouding bevordert snellere afbraak en mineralisatie van stikstof, maar kan tot verlies van stikstof leiden via volatilisatie of leaching.

Toepassingen en waarden: in de landbouw, compostering en bodembeheer beïnvloedt de C/N-verhouding de beschikbaarheid van stikstof voor planten en de snelheid van afval- en litterafbraak. Vers plantmateriaal heeft doorgaans een hoge C/N (rond 40–100), stro en houtachtig materiaal nog hoger (rond 60–100 of meer), terwijl dierlijke mest en groenafval meestal tussen 6 en 20 liggen. In compostering wordt vaak gestreefd naar een C/N van ongeveer 25–30 voor een evenwichtige afbraak. De verhouding verandert tijdens afbraak doordat koolstof sneller of langzamer verdwijnt dan stikstof; uiteindelijk wordt meestal een lager C/N bereikt in voltooide compost. Metingen van C/N kunnen plaatsvinden door afzonderlijke bepaling van koolstof en stikstof, bijvoorbeeld met CHN-analyse; vaak worden geschatte waarden geraadpleegd als directe analyse niet beschikbaar is.