koolstofdioxidebicarbonaatsysteem

Koolstofdioxide (CO2) is een chemische verbinding bestaande uit één koolstofatoom gebonden aan twee zuurstofatomen. Bij kamertemperatuur is het een kleurloos en reukloos gas. Het is het zuuranhydride van koolzuur en lost in water op om koolzuur (H2CO3) te vormen, hoewel de verhouding CO2/H2CO3 in water fluctuaties kent.

Koolstofdioxide maakt deel uit van de koolstofkringloop: planten en micro-organismen nemen CO2 op tijdens fotosynthese; dieren en anderen geven CO2 terug door ademhaling; diepe oceanen slaan CO2 op. De huidige atmosferische concentraties zijn aanzienlijk hoger dan vóór het industrieel tijdperk, voornamelijk door verbranding van fossiele brandstoffen, cementproductie en veranderingen in landgebruik.

Toepassingen: koolstofdioxide wordt gebruikt bij frisdrank en voedselbewerking, als inert gas in de industrie, en als koelmiddel in CO2-refrigeratie (R-744). Het wordt ook ingezet als brandblusmiddel in bepaalde systemen en in diverse analytische en productieprocessen. Er zijn langdurige meetreeksen die de concentratie van CO2 in de atmosfeer monitoren, zoals die van Mauna Loa.

Effecten op klimaat en milieu: CO2 werkt als een broeikasgas, waardoor de aardtemperatuur kan stijgen. Oceanen nemen een deel van het CO2 op, wat leidt tot verzuring van zeewater en veranderingen in mariene ecosystemen. Beheersmaatregelen omvatten vermindering van emissies, CO2-opslag en verbeterd landgebruik.

Veiligheid en transport: bij lage concentraties is CO2 niet giftig, maar in afgesloten ruimten kan ophoping tot verstikking leiden. In open lucht is het meestal onschadelijk onder normale atmosferische condities. Opslag en transport vragen passende veiligheidsvoorschriften.