keuzedruk

Keuzedruk is de perceptie van druk of last die mensen ervaren bij het moeten kiezen uit meerdere opties. Het gaat verder dan eenvoudige keuzestress: het kan leiden tot twijfels, tijdsdruk en een gevoel van verantwoordelijkheid voor de uitkomst van de keuze. De term wordt gebruikt in verschillende velden, zoals marketing, arbeid, gezondheidszorg en beleid, om de psychologische belasting van overvloed aan opties aan te geven.

Oorzaken van keuzedruk zijn onder meer een groot aanbod aan aanbieders en producten, gepersonaliseerde maar complexe informatie, onzekerheid over toekomstige uitkomsten en beperkte tijd om te beslissen. Digitale platforms dragen bij door algoritmische aanbevelingen en meerdere abonnementsmodellen te presenteren, wat de keuzes nog uitbreidt. Ook maatschappelijke ontwikkelingen zoals marktwerking in sectoren waar voorheen weinig keuze bestond, kunnen keuzedruk vergroten.

De gevolgen van keuzedruk kunnen bestaan uit besluiteloosheid, uitstelgedrag, lagere tevredenheid over de genomen keuze en zelfs regret na een beslissing. In sommige gevallen gaat keuzedruk samen met betere informatie en meer autonomie, maar vaak leidt het tot suboptimale keuzes of ongelijke lasten voor mensen met minder middelen om opties te evalueren.

Om keuzedruk te beheersen worden strategieën gebruikt zoals het vereenvoudigen van opties, het aanbieden van default- of aanbevelingsopties, duidelijke samenvattingen, beslissingsondersteuning en curatie van het aanbod. Kritiek richt zich op de spanning tussen autonomie en overbelasting, en op mogelijke cultuur- en inkomenskloof bij wie effectief keuzes kan maken.