interactietheorie

Interactietheorie is een theoretische benadering die verschijnselen verklaart door interacties tussen actoren, systemen en omgevingen. In plaats van eigenschappen van individuen los van elkaar te onderzoeken, legt deze theorie de nadruk op relaties en context als bepalende factoren van uitkomsten.

De term wordt in diverse vakgebieden gebruikt, zoals sociologie, psychologie, onderwijskunde en human‑computerinteractie, en heeft wortels in stromingen als symbolische interactie, netwerktheorie en systems thinking.

Kernbegrippen zijn onder meer: interactie als causal mechanisme, wederzijdse beïnvloeding, contextafhankelijkheid, emergentie en feedback. Patronen en structuren ontstaan volgens interactietheorie uit de samenstelling van individuele handelingen en hun verbindingen.

Methoden variëren van kwalitatieve benaderingen zoals observatie, conversatieanalyse en interactieanalyse tot kwantitatieve netwerk‑ en dynamische systemen-methoden. Vaak worden case studies en gerichte experimenten ingezet die zich richten op interactiepatronen.

Toepassingen zijn onder meer onderwijs en leerprocessen, organisatie en teamwork, ontwerp van digitale systemen (humaan‑computerinteractie), zorgverlening en participatieve stedelijke planning.

Relatie tot andere theorieën: interactietheorie zoekt samenwerking met constructivisme en systems denken, en vergelijkt zich met reductionistische verklaringen door aandacht te geven aan relationaliteit en context.

Kritiek: moeilijk meetbaar en reproduceerbaar; risico op overmatige nadruk op context ten koste van algemene wetten; interpretatie‑afhankelijkheid en uitdaging bij causaliteitsvaststelling.

Zie ook: interactionisme, systems theory, constructivisme, sociale netwerktheorie, conversation analysis.