instigatie

Instigatie is een in het strafrecht voorkomende aansprakelijkheidsvorm waarbij iemand opzettelijk een ander aanspoort of aanzet tot het plegen van een misdrijf. De instigator draagt doorgaans geen directe uitvoerende handelingen uit het misdrijf, maar is verantwoordelijk voor het opwekken of stimuleren van de betrokken persoon om het misdrijf te plegen. In veel rechtsstelsels vereist instigatie opzet en een causaal verband tussen de aanzet en het gepleegde misdrijf.

Voorbeelden van aanzetten zijn het doorgeven van een plan, het leveren van middelen of informatie, of het geven van dreigementen of beloningen die de ander ertoe brengen om het misdrijf te begaan. Instigatie kan zowel verbaal als schriftelijk plaatsvinden en kan plaatsvinden vóór of tijdens de pogingen van de ander.

Instigatie verschilt van medeplichtigheid of medeplegen: bij instigatie ligt de nadruk op de prikkel die iemand heeft gegeven om het misdrijf te starten, terwijl bij medeplichtigheid de hulp, ondersteuning of middelen die de misdrijf mogelijk maken centraal staan. In sommige rechtsgebieden wordt instigatie gezien als een afzonderlijk strafbaar feit, soms worden de straffen gepaard met die van het voorwerpelijk misdrijf. Ook kan de straf afhankelijk zijn van de mate waarin de instigator invloed had op het uiteindelijke delict.

In de praktijk speelt de beoordeling van instigatie vaak een rol bij strafzaken waarin iemand wordt aangeklaagd wegens het aanzetten tot diefstal, geweld of andere misdrijven.