indruktoetsen

Indruktoetsen is een Nederlandse term die verwijst naar beoordelingsmethoden die gericht zijn op de impressie of subjectieve reactie die een stimulus bij een persoon oproept, in plaats van op objective kennis of vaardigheden. De term fungeert als overkoepelend concept voor uiteenlopende benaderingen die snel, often onbewust en contextafhankelijk oordeel proberen vast te leggen.

Toepassingsgebieden van indruktoetsen zijn onder meer de psychologie, marktonderzoek en gebruikerstevredenheidsonderzoek, maar ook personeelsselectie en onderwijsvieringen kunnen ervoor teruggrijpen. In de psychologie worden indruktoetsen vaak gezien als projectieve technieken: responses op ambigu stimuli of prompts worden geïnterpreteerd om onderliggende attitudes, gevoelens of persoonlijkheidsdimensies bloot te leggen. In marktonderzoek en UX-onderzoek meten indruktoetsen de eerste, onmiddellijke reacties op een merk, reclame, product of interface. Voorbeelden variëren van snelle beoordelingsschalen en vrije associaties tot korte kwalitatieve opdrachten.

Kenmerkend voor indruktoetsen is dat ze kwalitatieve inzichten kunnen opleveren over motiveerde of automatische reacties, maar ze kennen ook beperkingen zoals subjectiviteit, contextafhankelijkheid en vragen omtrent betrouwbaarheid en validiteit. Daarom worden ze vaak ingezet als aanvullende, exploratieve informatie naast meer gestandaardiseerde metingen.

Zie ook mogelijke relevante concepten zoals projectieve tests, first impressions en gebruikerservaringonderzoek. Het gebruik van de term kan per vakgebied variëren en is niet altijd aan een strikte definities gebonden.