glucuronaat

Glucuronaat is de deprotonierte vorm van glucuronzuur, een hexuronzuur afgeleid van glucose. Het is een uronzuur en bouwsteen van glycosaminoglycanen zoals hyaluronzuur, chondroïtinesulfaat en heparansulfaat, die samen de structuur van de extracellulaire matrix bepalen. Glucuronaat wordt ook in de cytosol gevormd als UDP-glucuronaat, de geactiveerde donor die nodig is voor glucuronidering.

Glucuronidering is een belangrijke fase II-detoxificatiemechanisme bij veel organismen. UDP-glucuronosyltransferasen (UGT-enzymen) geven de glucuronylgroep van UDP-glucuronaat over aan een breed scala aan substraten, waaronder bilirubine, hormonen zoals oestrogenen en talloze geneesmiddelen en xenobiotica. De resulterende glucuroniden zijn doorgaans beter wateroplosbaar en worden uitgescheiden via urine of gal. In de darm kunnen bacteriële β-glucuronidasen sommige glucuroniden hydrolyseren, wat enterohepatische kringloop mogelijk maakt.

Biologisch speelt glucuronaat een centrale rol bij stofwisseling en detoxificatie. De synthese begint met UDP-glucose, dat door UDP-glucose-dehydrogenase wordt geoxideerd tot UDP-glucuronaat; UDP-glucuronaat kan direct worden gebruikt voor conjugatie of worden ingebouwd in glycosaminoglycanen in bindweefsel en proteoglycanen.

Klinische relevantie: variaties in UGT-enzymen beïnvloeden de klaring van geneesmiddelen en de afbraak van bilirubine. Defecten in glucuronideringsroutes kunnen leiden tot hyperbilirubinemie bij zuigelingen en kunnen de kans op geneesmiddelgerelateerde leverbeschadiging beïnvloeden. Glucuronidatie is een belangrijk mechanisme voor de eliminatie van vele endogene en exogene verbindingen.