gegevensdiefstal

Gegevensdiefstal is het ongeoorloofd verkrijgen, kopiëren of verspreiden van gegevens zonder toestemming. Het kan gaan om persoonlijke gegevens van individuen, bedrijfsgeheimen, financiële informatie of andere vertrouwelijke data. Diefstal vindt plaats zowel digitaal, bijvoorbeeld via indringing in systemen, als fysiek, zoals het stelen van een laptop of USB-drive met onbeveiligde gegevens.

Veelvoorkomende methoden zijn hacking en brute inbraak in netwerken, phishing en social engineering die wachtwoorden en toegang verschaffen, malware en ransomware die data verslechten of verwijderen, misbruik van toegangsrechten door insiders, en lekken via zwakke beveiligingspraktijken. Doelwitten variëren van particulieren tot bedrijven en overheden. De motieven zijn vaak financieel gewin, identiteitsdiefstal, spionage of concurrentievoordeel.

De impact kan omvangrijk zijn: slachtoffers kunnen te maken krijgen met identiteitsfraude, financiële schade en reputatieverlies; organisaties kunnen geconfronteerd worden met direct financieel verlies, herstel- en juridisch kosten, sancties onder regelgeving en reputatieschade. Op maatschappelijk niveau leidt gegevensdiefstal tot onzekerheid over privacy en kan kritieke diensten beïnvloeden.

Juridisch kader: in de Europese Unie geldt de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR), die regels stelt voor de verwerking van persoonsgegevens en meldplicht bij inbreuken. In het Nederlands recht worden ongeoorloofde computertoegang en het misbruik van data vaak vervolgd onder het Wetboek van Strafrecht, en kunnen sancties variëren van geldboetes tot gevangenisstraf, afhankelijk van ernst en omstandigheden. Politie en justitie werken samen met toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens aan opsporing en handhaving.

Preventie en respons richten zich op beveiliging van data, zoals encryptie, sterke toegangscontrole en multi-factor authenticatie, regelmatige software-updates, data-minimalisatie, incidentresponsplanning en training van medewerkers. Bij een incident geldt doorgaans een meldingplicht bij de relevante toezichthouder en, waar nodig, aan betrokkenen.