identiteitsfraude

Identiteitsfraude is het opzettelijk misbruiken van iemands persoonlijke gegevens om op die gegevens te handelen of om strafbare feiten uit te voeren. Persoonsdata zoals naam, geboortedatum, adres, BSN, identiteitsdocumenten, betaal- of bankgegevens en inloggegevens kunnen zonder toestemming worden gebruikt. Doel is vaak het openen van bankrekeningen, het aangaan van leningen of contracten, het verkrijgen van uitkeringen of toeslagen, of het plegen van fraude namens het slachtoffer. Ook kan sprake zijn van synthetische identiteiten, waarbij delen van echte gegevens worden gecombineerd met verzonnen informatie.

Veelvoorkomende vormen zijn het openen van bankrekeningen of creditcards op naam van een ander, het aanvragen van leningen of abonnementen, het plaatsen van valse belasting- of overheidsclaims, en het misbruiken van gestolen documenten. Phishing, valse e-mails of sms-berichten, social engineering en databreaches bieden vaak de toegang tot persoonlijke data. Ook fysieke diefstal van post, smartphones of documenten speelt een rol.

Gevolgen voor slachtoffers kunnen financieel verlies, schade aan de kredietwaardigheid en reputatieschade zijn, evenals tijdrovende herstelprocedures en stress. In sommige gevallen kan de fraude leiden tot juridische complicaties voor het slachtoffer als zijn of haar gegevens misbruikt worden voor misdrijven.

Melden en herstellen verlopen meestal via de bank of kaartuitgever, de politie en, waar nodig, gespecialiseerde preventie- en meldpunten zoals fraudehelpdesks. Het opnemen van contact met de Kamer van Koophandel, het controleren van kredietverstrekkers en het monitoren van rekeningen en berichten zijn aanbevolen stappen. Het beschermen van wachtwoorden, vijfveilige methodes en twee-factor-authenticatie, het vermijden van verdachte links en het minimaliseren van gegevensdeling dragen bij aan preventie.

In de wetgeving zijn identiteitsfraude en gerelateerde vormen strafbaar geweld (oplichting, identiteitsdiefstal) en vallen onder privacywetgeving zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Organisaties hebben vaak meldplicht bij datalekken en burgers worden aangemoedigd tijdig actie te ondernemen om schade te beperken.